Αποπηγάδι Χανίων: οι υπηρεσίες και η επιστήμη στην υπηρεσία των εταιρειών

Γράφει η Νέλλη Ψαρρού
Τα τελευταία χρόνια η άγνωστη ιστορία που εκτυλίσσεται στον ορεινό όγκο του Αποπηγαδίου έχει αρχίσει και γίνεται περισσότερο γνωστή, αν και συγκρατημένα μιας και τα ΜΜΕ αποφεύγουν να αναφέρουν οτιδήποτε θίγει τις κυβερνητικές επιλογές. Η ομάδα του ντοκιμαντέρ Σταγώνες (www.stagonesdoc.gr), που ερευνά την ιδιωτικοποίηση και υφαρπαγή του νερού στην Ελλάδα, έχει εντάξει και το Αποπηγάδι στην έρευνά της, που ολοκληρώνεται σύντομα χάρη στη βοήθεια του κόσμου και των κινημάτων.

Σε ένα ντοκιμαντέρ είναι πολλές λεπτομέρειες που δεν μπορούν να αναφερθούν. Έχουμε όμως την ευκαιρία να το κάνουμε αρθρογραφώντας στον Αγώνα της Κρήτης, μια εφημερίδα που από την πρώτη στιγμή έχει στηρίξει την προσπάθειά μας.

Το δασαρχείο, οι δήμοι και η Περιφέρεια

Έχουμε άλλη φορά γράψει για το τι συμβαίνει στο Αποπηγάδι, μια ιστορία που επηρεάζει τα χωριά Σέμπρωνας, Πρασσές, Ρούματα, Σπίνα, Φλώρια, και άλλα που τώρα ξεχνώ. Εκεί η γαλλική πολυεθνική EDF, δεύτερη στον κόσμο σε παραγωγή ενέργειας με πυρηνικά εργοστάσια, μπήκε στην περιοχή δήθεν με τρεις ανεμογεννήτριες – στη συνέχεια ζήτησε άδεια για πολύ περισσότερες και ένα υβριδικό (με χρήση νερών αό γεωτρήσεις). Αυτή η μέθοδος εξυπηρετούσε τον εξής σκοπό: οριζόμενο ως μικρό το έργο θα περνούσε μόνο από τις δημόσιες υπηρεσίες του δασαρχείου και της πολεοδομίας, που αμφότερες εξυπηρέτησαν την εταιρεία. Πράγματι, οι αναρτήσεις των χαρακτηρισμών ως δασικών εκτάσεων των ιδιοκτησιών των ντόπιων έγιναν με παράνομο τρόπο ώστε κανείς ποτέ δεν έμαθε ότι η περιουσία του είχε περάσει στο δημόσιο και από κει στην εταιρεία. Μάλιστα, όταν έγινε αίτηση από τους θιγόμενους προς τους δήμους να τους απαντήσουν πότε που έγιναν οι δημόσιες αναρτήσεις, ποτέ δεν έλαβαν απάντηση παρά μόνο με χαρτί εισαγγελέα. Με χαρτί εισαγγελέα έδωσε και η Περιφέρεια Κρήτης στα Χανιά τις μελέτες και όλα τα σχετικά έγγραφα, παρόλο που ο νόμος ορίζει ότι όλοι μπορούν να τα συμβουλευτούν. Μα και σε μας, όταν στα πλαίσια της έρευνας αυτής ζητήσαμε τα έγγραφα από την Περιφέρεια, οι υπάλληλοι και η προϊσταμένη άρχισαν τα “δεν”, μέχρι που τους είπαμε ότι θα φέρουμε κι εμείς χαρτί εισαγγελέα, αν και το προηγούμενο συνιστά δεδικασμένη εντολή. Φυσικά αρνήθηκαν ότι έχουν τις μελέτες σε ηλεκτρονική μορφή (που θα μας διευκόλυνε), ενώ ξέρουμε ότι υπάρχουν. Όσο για το δασαρχείο, όχι μόνο έδωσε άδεια για την εγκατάσταση των ανεμογεννητριών, όχι μόνο παραχώρησε έναντι 99 χιλ. ευρώ την έκταση στην εταιρεία, αλλά έφτιαξε με δικά του έξοδα δρόμο δασικό που φτάνει ως τις ανεμογεννήτριες! Μόνο ένας δασολόγος, ο Κώστας Πενταράκης, αντιδρούσε σθεναρά, γνωμοδοτώντας αρνητικά και δηλώνοντας πως όσο είναι αυτός εκεί δεν θα εγκριθεί τίποτα. Ο Πενταράκης, κατά πολύ βολικό τρόπο, εξαφανίστηκε για ένα χρόνο και βρέθηκε νεκρός σε χαράδρα των βουνών, σε κατεύθυνση διαφορετική του προορισμού του. Η αστυνομία έκλεισε βιαστικά την υπόθεση αφήνοντας αιχμές για αυτοκτονία.

Πολυτεχνείο Κρήτης: η επιστήμη σε υπηρεσία…

Η έρευνά μας συνεχίστηκε και στο Πολυτεχνείο Κρήτης για δύο λόγους: αφενός, εκεί υπάρχουν οι επιστήμονες που μπορούν να μας λύσουν τις όποιες απορίες σχετικά με τις ΑΠΕ, αφετέρου εκεί διδάσκουν και οι επιστήμονες που συνέταξαν σχετική μελέτη για την εταιρεία. Οι τελευταίοι ήταν εύγλωτοι με τη στάση τους. Η εμφανής εχθρικότητα και καχυποψία απέναντί μας εκφράστηκε ευθύς αμέσως είπαμε τη λέξη “Αποπηγάδι”. Βέβαια, άλλοι συνάδελφοί τους μας είχαν προειδοποιήσει: “όταν μιλήσετε με αυτούς μην πείτε για το Αποπηγάδι”! Ας τους ακούγαμε! Εκεί δεν κατέστη δυνατή μια ουσιαστική κουβέντα, με μόνη την παραπομπή μας σε γραπτά τους κείμενα. Όταν ζητήσαμε από τον επιστημονικό υπεύθυνο της μελέτης των νερών για λογαριασμό της εταιρείας να μας δώσει συνέντευξη για το ντοκιμαντέρ, μας είπε πως από τη φύση του το αποφεύγει και πως αυτός υπηρετεί την επιστήμη! Πάντως, την ίδια απάντηση δεν την έδωσε και στην εταιρεία όταν κι αυτή ζήτησε την επιστημονική του άποψη.

Στη συνέχεια μιλήσαμε με άλλον καθηγητή, που δεν εμπλέκεται με την εταιρεία αλλά με την Περιφέρεια στο Διαχειριστικό Σχέδιο για τα Νερά. Αυτός ήταν ευγενής και πρόθυμος να μας ενημερώσει. Όμως αυτά που μας είπε εμπεριείχαν αντιφάσεις. Επανήλθαμε λοιπόν ζητώντας διευκρινήσεις. Τότε η απάντηση ήταν η εξής: “Φοβουμαι οτι αντιμετωπιζετε τις ΑΠΕ με πολυ επιφυλαξη και ειστε εμμεσα υπερ πετρελαικων και πυρηνικης ενεργειας. Επιπλεον φοβουμαι οτι δεν μπορω να σας πεισω για τα προφανη…”. Αυτό που ξέχασε να πει ο… ακαδημαϊκός δάσκαλος στην ερευνήτρια που ρωτούσε για ζητήματα του αντικειμένου του είναι ότι η EDF είναι η εταιρεία που παράγει ενέργεια κυρίως με πυρηνικά εργοστάσια και ενδεχομένως τις ανεμογεννήτριες τις χρειάζεται για να κερδίζει στο εμπόριο των ρύπων. Αλγεινή εντύπωση πάντως προκαλεί η επίκληση ενός πολιτικού-προπαγανδιστικού επιχειρήματος σε μια επιστημονική κουβέντα. Αλγεινή επιπρόσθετα γιατί μου θύμησε τους λόγους που με έκαναν να απομακρυνθώ από την ελληνική ακαδημία…

Τέλος, μέσα από τις κουβέντες που καταφέραμε να έχουμε με καθηγητές του Πολυτεχνείου Κρήτης επιβεβαιώθηκε κάτι που μας είχαν πει ντόπιοι κάτοικοι στον Σέμπρωνα. Συγκεκριμένα, ένας από τους κατηγορούμενους στις συνεχείς δίκες που γίνονται για το Αποπηγάδι (δικάζονται οι ντόπιοι που τους πήραν τις περιουσίες τους!) ανέφερε ότι τους ξεγέλασαν χρησιμοποιώντας φοιτητές. Συγκεκριμένα, πολύ πριν μπουν οι ανεμογεννήτριες έπρεπε να τοποθετηθούν ανεμολογικοί ιστοί, που μετρούν τον αέρα. Αυτοί οι ιστοί δεν μπήκαν από εργάτες της εταιρείας (ίσως επειδή τότε θα αποκαλύπτονταν το σχέδιο της εταιρείας) αλλά από φοιτητές στα πλαίσια έρευνάς τους για το πανεπιστήμιο – έτσι ακριβώς είπαν στους ντόπιους. Μάλιστα, οι νέοι που πήγαν εκεί είπαν ότι πήγαν από την Αθήνα. Στο Πολυτεχνείο, λοιπόν, καθηγητής μας ανέφερε άλλη περίπτωση όπου μια εταιρεία ήθελε να κανει κάποιο έργο για τα νερά στο Ηράκλειο, και έστειλε ο ίδιος τους φοιτητές του εκεί αναθέτοντάς τους την έρευνα ως μέρος του μεταπτυχιακού τους. Ο λόγος που μας το ανέφερε προφανώς σχετίζεται ότι το θεωρεί θετικό, μια κοινή πρακτική που αποφέρει οφέλη για την κοινωνία. Και οι φοιτητές έτσι συμπράττουν άθελά τους, από άγνοια και προκειμένου να πάρουν το πτυχίο τους, σε πρακτικές που ίσως και να τους βρίσκουν αντίθετους, αφού κανείς δεν τους δηλώνει εξ αρχής για ποιο λόγο γίνεται η έρευνα. Κι αναρωτιέται κανείς: αυτή είναι η σχέση που ονειρεύονται οι θιασώτες της σχέσης των πανεπιστημίων και των επιχειρήσεων;

Για περισσότερες πληροφορίες, επισκεφτείτε το: www.stagonesdoc.gr